6 juni 2020

Help, mijn puber luistert niet!

Wees gerust, er zijn een heleboel pubers die niet naar hun ouders luisteren. Een puber is zich voorzichtig aan het voorbereiden op zelfstandigheid. En dat betekent als ouder afscheid nemen van het ‘kind’ en het verwelkomen van een (soms) rebelse puber. Dat kan best even schrikken zijn. Regels kunnen aan de laars gelapt worden, risico’s worden opgezocht, spanningen, verliefd worden en dingen niet meer vertellen aan ouders; allemaal heel normaal. Aan de andere kant zien we ook dat pubers heus niet alleen maar onverstandige dingen doen. Er wordt nog wel eens gedacht dat het rationele deel van de hersenen (prefrontale cortex) één groot gat is in de puberteit. Dit is niet helemaal waar. Het rationele gedeelte is vooral sterk in ontwikkeling. Probeer ze daarom niet overal voor te behoeden, het is ook heel erg gezond om je kind fouten te leren maken.

Wat we weten is dat pubers erg gevoelig zijn voor beloningen. Een feest organiseren lukt bijvoorbeeld veel gemakkelijker dan het maken van huiswerk. Een beloning geeft de boodschap: je bent goed op weg. En dat gevoel is belangrijk voor pubers, gezien zij zich los maken uit de veilige omgeving van hun ouders en op zoek zijn naar een eigen omgeving.

Een puber wil graag zijn eigen pad kiezen en dat kan zorgen voor wrijving. Lange termijn gevolgen kan een puber minder goed overzien doordat het rationele gedeelte van de hersenen nog niet uitontwikkeld is. De puber kiest daarom voor een paar uur extra ‘chillen’ in plaats van huiswerk maken. Ook al weten ouders dat huiswerk maken belangrijk is voor de toekomst. Het inlevingsvermogen wordt tijdelijk even ingeleverd, maar wees gerust; deze komt na de puberteit echt wel weer terug. Die band ook heus. Ze kunnen soms harde dingen zeggen, maar dit komt vaak door de gierende hormonen.

Wat kun je doen?

Het is belangrijk om goed contact te behouden met een puber. Probeer oprechte interesse te tonen en nieuwsgierig te zijn, ook al heb je als ouder soms een andere visie. Vaste afspraken maken over tijden en mobiel gebruik kan helpend zijn, probeer je puber te betrekken in de afspraken. Het slaaphormoon melatonine wordt bij pubers op een later tijdstip afgegeven dan bij jongere kinderen. Hierdoor ontstaat er een ander slaap-waak ritme, houd hier rekening mee.

Probeer je niet om alles druk te maken, pick your battles carefully. Het is het niet waard om overal een strijd van te maken, dat levert vooral veel negatieve interacties op. Dit vraagt een balans, en dat is soms best zoeken. Net zoals het voor je puber zoeken is hoe hij zich moet verhouden tot jou, ze ontwikkelen zich gewoon als een razende. Humor kan positief bijdragen, door grapjes te maken kun je een gespannen lading nét even omzetten. Pubers zijn daar meestal vatbaar voor. Ondanks dat ze waarschijnlijk vinden dat je hele slechte humor hebt. 

De puberteit heeft trouwens ook zeker positieve kanten: pubers leren snel, komen met ideeën, bedenken oplossingen en komen tot nieuwe inzichten. Als ze gemotiveerd zijn, aangemoedigd worden en de ruimte krijgen, dan kunnen hun talenten tot bloei komen.

Mocht je het leuk vinden om meer te lezen over het puberbrein? ‘Hier schreef Eveline Crone een boek over; ‘het puberende brein’. Door te begrijpen wat voor ontwikkeling je kind doormaakt kun je soms het gedrag ook beter snappen.

Deze blog is geschreven door: Danielle Bax-Goedhart MSc, Orthopedagoog/kinderpsycholoog bij Een Stap Voor